Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulu Üyesinin Görevden Alınması

Anonim ortaklıkların günümüz ticari hayatında gitgide artan önemiyle birlikte, ortaklığın yönetim ve temsiline dair etkin pozisyonu gereği yönetim kurulu üyesinin konumu daha da dikkate değer hale gelmiştir. Söz konusu değişime koşut olarak özellikle yönetim kurulu üyesinin görevden alınmasına ilişkin, TTK hükümleri açısından gündeme gelen revizyon ihtiyacının giderilmesi hususunda, yasa koyucu tarafından yeni bir yaklaşımın benimsendiği görülmektedir. Bu doğrultuda, anonim ortaklık genel kurulu tarafından böylesine önemli bir karar alınırken, gündeme bağlılık ilkesine uyulması gerekliliği yanında, kararın haklı sebebe dayanması koşulunun TTK md. 364 hükmüne dahil edildiği gözlenmektedir. Diğer taraftan yönetim kurulu üyesi açısından hakkaniyete uygun bir düzenlemeyle, üyenin haksız olarak görevden alınması durumunda zararlarının tazminini talep edebilme hakkı tanınması, bu yeni bakış açısının müspet sonuçlarına işaret etmektedir. Tüm bu gelişmeler ise, konu üzerinde yeni ve daha geniş bir perspektif ile değerlendirme yapılma gereği fikrinin temel hareket noktasını oluşturmuştur. Böylelikle çalışmada görevden alma kararının etki ve neticelerine ilişkin tarafların karşılaşabileceği muhtemel sorunlar tespit edilerek, ortaya konulan bu hususlara dair -özellikle mukayeseli hukuk ve yargı kararları dikkate alınmak suretiyle- tatmin edici çözüm önerileri sunulmasına gayret edilmiştir. (ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
I. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ
II. ÇALIŞMADA TAKİP EDİLEN METOT VE AMAÇ
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI
BİRİNCİ BÖLÜM
YÖNETİM KURULU ÜYESİ İLE ANONİM ORTAKLIK ARASINDAKİ İLİŞKİ VE GÖREVDEN ALMA KARARI
I. YÖNETİM KURULU ÜYESİ İLE ANONİM ORTAKLIK ARASINDAKİ İLİŞKİ
A. Yönetim Kurulu ve Üyelik Vasfı
B. Aradaki İlişkinin Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler
C. Değerlendirme
II. GÖREVDEN ALMA KARARI
A. Tarihsel Süreç
B. Hukuki Niteliği
C. Amaçlanan Fonksiyonel Etki
D. Şekil Şartı
E. Hakkın Kullanılmasının Koşul veya Vadeye Bağlanabilme Sorunu
F. Düzenlendiği Hükümlerin Emrediciliği
G. Kararın Bir Sebebe Muhtaç Olup Olmadığı
H. Kullanmaktan Feragat Edilebilme İmkanı
I. Kararın Genel Kurul Kararı ile Geri Alınabilmesi
J. Üyeliğin Kendiliğinden Sona Ermesi ile Karşılaştırılması
III. GENEL KURULUN DEVREDİLEMEZ YETKİLERİ BAKIMINDAN
A. Genel Olarak
B. Mahkeme Kararıyla Görevden Alma Kararı Verilip Verilemeyeceği
C. Devredilemezlik Kuralının İstisnaları
IV. YENİ YÖNETİM KURULU ÜYESİNİN SEÇİMİ AÇISINDAN
A. Görevden Alma Kararının Yeni Üye Seçimini Kapsayıp Kapsamadığı
B. Görevden Alınan Üye Yerine Yenisinin Seçilmemesi/Seçilememesi
V. TOPLANTI VE KARAR YETERSAYISI
A. Ana Sözleşmede Belirlenip Belirlenemeyeceği
B. Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Bakımından
C. Oyda İmtiyazlı Payların Varlığı
D. Çağrısız Genel Kurul
E. Oydan Yoksunluk Halleri
İKİNCİ BÖLÜM
GÜNDEME BAĞLILIK İLKESİ VE HAKLI SEBEP KAVRAMI
I. GÜNDEME BAĞLILIK İLKESİ
A. Yasal Dayanak
B. Mukayeseli Hukuk Bakımından
C. Görevden Alma Kararı Bakımından
D. Pay Sahibi Temsilcisinin Temsil Yetkisinin Sınırının Gündem İle İlişkisi
II. HAKLI SEBEP
A. Kavram
B. Mukayeseli Hukuk
C. Kavramın Görevden Alma Kararı Açısından Fonksiyonu
D. Kanuni Düzenlemeler Açısından Haklı Sebep Örnekleri
E. Kanuni Düzenlemelerin Dolaylı Yansıması Açısından Haklı Sebep Oluşturabilecek Durumlar
F. Başkaca Haklı Sebep İhtimalleri
G. Haklı Sebeplerin İspatı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GÖREVDEN ALINMA KARARININ ETKİLERİ
I. SÖZLEŞMESEL ETKİLER
II. ÜYENİN SORUMLULUĞU AÇISINDAN
III. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN BİREYSEL KONUMLARI AÇISINDAN
A. Kamu Tüzel Kişisi Yönetim Kurulu Üyesi ve Temsilcisi
B. Tüzel Kişi Üye ve Temsilcisi
C. Belirli Pay Grupları ve Azınlık Temsilcisi Üye
D. İnançlı Yönetim Kurulu Üyesi
E. Geçici Yönetim Kurulu Üyesi
F. Yönetim Kurulu Başkanı
G. İcrada Görevli (İcra Yetkisine Sahip) Olan ve Olmayan Üyeler
IV. TİCARET SİCİLİNE TESCİL AÇISINDAN
A. Genel Olarak
B. Gerçek Kişi Üye
C. Tüzel Kişi Üye Temsilcisi
V. GÖREVDEN ALINMA KARARI SONRASINDA İBRA TALEBİ
A. İbra Kavramı
B. Genel Kuruldan İbra Talebinde Bulunulması
C. İbranın Mahkemeden Talep Edilmesi (İbra Davası - Olumlu Kararın Tespiti Davası)
VI. ORGAN YOKLUĞU İHTİMALİ
A. Yönetim Kurulu Üyesi Sayısının Ana Sözleşmede Belirlenenin Altına Düşmesi
B. Yönetim Kurulu Üyelerinin Tamamının Görevden Alınması
VII. ÜYENİN GÖREVDEN ALINMA KARARI SONRASI YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. Sır Saklama Yükümlülüğü
B. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GÖREVDEN ALMA KARARININ SAKATLIĞI VE YÖNETİM KURULU ÜYESİNİN TAZMİNAT TALEBİ
I. GÖREVDEN ALMA KARARININ YOKLUK VE HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
A. Yokluk
B. Butlan (Kesin Hükümsüzlük)
C. Yokluk ile Butlan Kavramlarının Karşılaştırılması
D. Noksanlık (Askıda Hükümsüzlük)
II. GENEL KURUL KARARININ İPTAL EDİLEBİLİRLİĞİ
A. Genel Olarak
B. Görevden Alma Kararı Açısından
C. İptal Davası
D. Genel Kurul Kararlarının İptali Açısından Tahkim İmkanı
III. GENEL KURUL KARARLARININ SAKATLIĞI HALLERİNİN GÖREVDEN ALMA KARARI AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI
IV. TAZMİNAT TALEBİ
A. Kanuni Düzenleme
B. Maddi Tazminat Talebi
C. Manevi Tazminat Talebi
D. Tazminatın Götürü Olarak Belirlenebilme İmkanı
E. Dava Şartı Olarak Arabuluculuk
F. Tahkim Yoluna Başvurma İmkanı
SONUÇ
KAYNAKÇA