Çerçeve Sözleşmeler _{Türk Borçlar Hukuku Kapsamında}

Konu Başlıkları:

• Çerçeve Sözleşmenin Unsurları, Uygulamadaki Türleri
• Çerçeve Sözleşmeye Sıkça Koyulan Hükümler
• Çerçeve Sözleşmelerde Yer Verilen Sorumsuzluk Anlaşmaları

Özellikle tek satıcılık, franchising, banka kredi açma, barter, mobil haberleşme hizmeti, alım satıma aracılık, tam zamanında tedarik, faktoring sözleşmesi ve bunlara benzer birçok sözleşme türü açısından çerçeve sözleşmenin sağladığı katkılar, tarafların farklı türden hukuki ilişkiler için bu sözleşmeyi tercih etme sebebini ortaya koymaktadır. Bu katkıların başında ise işlemlere pratiklik kazandırmak ve maliyetleri azaltmak geldiği gibi işlemlerin istikrarlı, güvenilir bir zemin üzerinde devam etmesini sağlarken değişen koşullar neticesinde de istenilen esnekliği karşılaması gelmektedir. Çalışmamızın ana hedeflerinden birisi de bu katkıları ortaya koyarak bireylerin çerçeve sözleşmeyi akdetmelerindeki avantajlar hakkında farkındalık kazanmalarını sağlamaktır.

Türk Borçlar Kanununda herhangi bir düzenlemeye sahip olmayan çerçeve sözleşmeler, birbirinden farklı nitelikte hukuki ilişkiler açısından başvurulan kendine özgü sürekli ve kalıpsal nitelikte bir sözleşme türüdür. Çerçeve sözleşmelere özel mevzuatlarda kimi zaman değinilse de kavram veya tanım itibariyle herhangi bir açıklık getirilebilmiş değildir. Bu sebeple çalışmada çerçeve sözleşme kavramının içeriği doktrindeki görüşler baz alınarak ve benzer hukuki kavramlarla mukayese edilerek doldurulmaya çalışılmış, sözleşmenin tanımı, hukuki niteliği, amacı ve fonksiyonu, unsurları, kurulması, içeriği, sona ermesi ve sona ermenin hukuki sonuçları hakkında detaylı bilgilere yer verilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)

İçindekiler

Önsöz ...5
GİRİŞ ...13
1. BÖLÜM...
ÇERÇEVE SÖZLEŞME KAVRAMI, ÇERÇEVE SÖZLEŞMENİN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ, YAPILIŞ AMACI, SAĞLADIĞI KATKILAR VE ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİNİN BİR SONUCU OLARAK MEYDANA GELMESİ...
I. ÇERÇEVE SÖZLEŞME KAVRAMI ...17
II. ÇERÇEVE SÖZLEŞMENİN TANIMI ...24
III. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN HUKUKİ NİTELİĞİ ...25
IV. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN AMAÇ VE FONKSİYONU ...30
V. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİ SONUCU MEYDANA GELMİŞ OLMASI ...34
A. Çerçeve Sözleşme Kurma Zorunluluğu Bulunan Sözleşme Türü: Alım Satıma Aracılık Sözleşmesi ...41
B. Bankaların Müşterileri ile Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Hükümlerine İstinaden Çerçeve Sözleşme Kurma Zorunluluğu ...47
2. BÖLÜM...
ÇERÇEVE SÖZLEŞMENİN UNSURLARI, UYGULAMADAKİ TÜRLERİ, ÇERÇEVE SÖZLEŞMEYE SIKÇA KOYULAN HÜKÜMLER VE ÇERÇEVE SÖZLEŞMENİN BENZER HUKUKİ KAVRAMLAR İLE MUKAYESE EDİLMESİ...
I. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN UNSURLARI ...51
A. Akdedilecek Her Bir Münferit Sözleşme İçin Ortak Hükümler İhtiva Etmesi ...51
B. Sürekli Nitelik Taşıması ...54
C. Taraflara Münferit Sözleşme Yapma Yükümlülüğü Yüklememesi ...58
D. Hükümlerinin Geleceğe Etkili Olması ...62
II. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN UYGULAMADAKİ TÜRLERİ VE SIKÇA KOYULAN HÜKÜMLER ...62
A. Uygulamadaki Türleri ...62
B. Sıkça Konulan Hükümler ...64
III. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN BENZER HUKUKİ KURUMLAR İLE MUKAYESE EDİLMESİ ...65
A. Genel Olarak ...65
B. Ön Sözleşmeden Farkı ...66
C. Opsiyon Sözleşmesinden Farkı ...70
D. Niyet Mektubundan Farkı ...73
E. Centilmenlik Anlaşmasından Farkı ...75
F. Normlara Bağlanmış İçerikli Sözleşmeden Farkı ...76
G. 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda Yer Alan Çerçeve Sözleşme Kavramından Farkı ...77
H. Art Arda Teslimli Sözleşmeden Farkı ...81
İ. Genel İşlem Koşulları ve Standart Sözleşmeden Farkı ...83
3. BÖLÜM...
ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN KURULMASI, ŞEKLİ, İÇERDİĞİ HÜKÜMLER VE ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERDE YER VERİLEN SORUMSUZLUK ANLAŞMALARI...
I. GENEL OLARAK SÖZLEŞMELERİN KURULMASI ...87
A. Sözleşmelerin Kuruluşu ...87
1. Klasik (Bireysel) Sözleşme Modeli ...88
2. Kitlesel (Standart) Sözleşme Modeli ...90
B. Çerçeve Sözleşmelerin Kuruluşu ...92
C. Çerçeve Sözleşmeler Açısından Belirlilik İlkesi ...93
1. Genel Kural ...93
2. Karşı Görüş ...93
3. Çerçeve Sözleşmelerde Durum ...94
II. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN ŞEKLİ ...96
A. Genel Olarak Şekil Kavramı ...96
B. Çerçeve Sözleşmelerde Şekil ...97
1. Alım Satıma Aracılık Çerçeve Sözleşmeleri İçin Özel Durum ...98
2. Franchising Çerçeve Sözleşmelerindeki Özel Durum ...98
III. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN İÇERDİĞİ EDİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ, YAN YÜKÜMLÜLÜKLER VE TEŞVİK YÜKÜMLÜLÜKLERİ ...99
A. Edim Yükümlülüğü Kavramı ...99
B. Asli Edim Yükümlülükleri ...100
C. Çerçeve Sözleşmeler Açısından Asli Edim Yükümlülüğü ...101
D. Yan Edim Yükümlülükleri ...101
E. Çerçeve Sözleşmeler Açısından Yan Edim Yükümlülüğü ...102
1. İradi Tamamlama Yükümlülüğü ...103
2. Sözleşmeyi Yeniden Müzakere ve Değişen Şartlara Uyarlama Yükümlülüğü ...103
3. İfa Engellerine İlişkin Şartlar Koyan Yükümlülükler ...107
4. İstikrarı Korumaya Yönelik Yükümlülükler ...109
F. Yan Edim Yükümlülüklerine Aykırılığın Hukuki Sonuçları ...110
G. Yan Yükümlülükler (Diğer Davranış Yükümlülükleri) ...112
H. Çerçeve Sözleşmede Kararlaştırılan Yan Yükümlülükler ...113
1. Aydınlatma ve Bilgilendirme Yükümlülüğü ...113
2. Sadakat Yükümlülüğü ...114
3. Sır Saklama Yükümlülüğü ...116
4. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü ...117
i. Yan Yükümlülüklere Aykırılığın Hukuki Sonuçları ...119
J. Kullanım Amacının Teşvikine İlişkin Yükümlülükler ...121
IV. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERDEKİ SORUMSUZLUK ANLAŞMALARI ...123
A. Genel Olarak Sorumsuzluk Anlaşmaları ...123
B. Çerçeve Sözleşmelerdeki Sorumsuzluk Anlaşmaları ...126
C. Çerçeve Sözleşmelerdeki Sorumsuzluk Anlaşmalarının Denetimi ...127
1. Borçlunun Borca Aykırı Davranışından Ötürü Sorumsuzluk Anlaşmaları ...127
2. Acente ve Yardımcı Kişilerin Borca Aykırılığından Ötürü Sorumsuzluk Anlaşmaları ...129
4. BÖLÜM...
ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN SONA ERMESİ VE...
SONA ERMENİN HUKUKİ SONUÇLARI...
I. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN SONA ERME ERMESİ ...131
A. Genel Olarak ...131
B. Sözleşme Süresinin Sona Ermesi Halinde Sözleşmenin Kendiliğinden Sona Ermesi ...132
C. Sözleşmenin İfa ile Kendiliğinden Sona Ermesi ...135
D. Sözleşmenin Ölüm, İflas, Fiil Ehliyetinin Kaybı veya Kısıtlanma Sebebiyle Kendiliğinden Sona Ermesi ...136
1. Ölüm Sebebiyle ...136
2. İflas Sebebiyle ...136
3. Fiil Ehliyetinin Kaybı Sebebiyle ...137
4. Kısıtlanma Sebebiyle ...138
E. Sözleşmenin Sonraki İmkansızlık Sebebiyle Kendiliğinden Sona Ermesi ...138
F. Sözleşmenin Tarafların Anlaşması Yolu (İkale) ile Sona Ermesi ...140
G. Sözleşmenin İptal Edilmesi ...141
H. Sözleşmenin Fesih Yolu ile Sona Ermesi ...143
1. Olağan Fesih Yolu ile ...144
2. Olağanüstü Fesih Yolu ile ...147
II. ÇERÇEVE SÖZLEŞMELERİN SONA ERMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI ...155
Sonuç ...163
Kaynakça ...169
Kavram Dizini ...175