Gemi ve Hava Aracı İpoteği ve Motorlu Taşıt Rehni (Taşınır İpoteği)

Taşınır ipoteği sistemi, Medeni Kanunun taşınırlar için benimsenen teslime bağlı rehin sistemine uymayan istisnai bir taşınır rehni türüdür. Bu sistem ile bir sicile kaydedilmiş taşınırın ilgili sicil sayfasına yapılacak tescil ile rehin hakkı kurulmakta, taşınırın alacaklıya teslim edilmesine gerek kalmamaktadır. Ticaret hayatının ihtiyaçları sonucu, taşınırların alacaklıya teslim edilmeden teminat olarak gösterilebileceği, böylesi türden rehinlere özellikle gemi, hava aracı ve motorlu taşıtlarla ilgili olarak daha çok rastlamaktayız.

Bu çalışma kapsamında sicile kayıtlı gemi, hava aracı ve motorlu taşıtlar üzerinde yine sicile tescille kurulan ipotek hakkı diğer bir ifade ile "taşınır ipoteği" incelenmektedir. İnceleme konusu kapsamına giren gemi ipoteği 6102 sayılı Ticaret Kanunu'nda oldukça detaylı düzenlenmiş. Bu çalışmada, çoğu 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Ticaret Kanunu ile getirilmiş yeni hükümler ve bu hükümlerin mehazı teşkil eden uluslararası sözleşme hükümleri değerlendirilmiş, yeri geldiğinde de eleştirilmiş.

Hava aracı ipoteği 1967 tarihli 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu (TSHK)'nun az sayıdaki hükümleriyle ve motorlu taşıt rehni ise 2001 tarihli 4721 sayılı Medeni Kanunu (MK)'nun 940. maddesinden ibaret tek madde ile düzenlenmiş. Çalışma kapsamında taşınır ipoteğine ilişkin her taşıt ile ilgili özel düzenlemeler açıklanırken, her konuda Medeni Kanundaki rehin hukuku prensipleriyle ilişki kurulup, özel düzenlemenin temel rehin hukuku prensiplerine paralelliği ve/veya aykırılığı ortaya konmaya çalışılmış. Böylece "taşınır ipoteği" müessesesine özgü düşünce sistematiği oluşturulmaya çalışılmış.

(Tanıtım Bülteninden