Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme _{Menfaat Devri Yaptırımı}

Elinizde tuttuğunuz kitabın temelini oluşturan "menfaat devri" (disgorgement of profits) yaptırımı yalnız özel hukuk alanındaki sıra dışılığı ile kavranması zor bir yaptırım olmakla kalmayıp, aynı zamanda, güncelliği, teorik ve pratik önemi ile de düpedüz baş döndürücü bir yaptırım oluşturmakta. Nitekim, bu yaptırım tüm uluslararası hukuk kongrelerinde tartışma gündemine alındığı gibi, yeni yasalarda ve yasa tasarılarında da kuralların arasında göze çarpmakta. Menfaat devri yaptırımı bencil ve kasıtlı menfaat gaspının özel ağırlıktaki yaptırımı sayılabilir. Özel hukuk alanında yadırgansa da düpedüz cezalandırıcı ve caydırıcı işlevli bir yaptırımdır bu; tazminatın ve haksız (sebepsiz) zenginleşmenin boyutlarını aşan bir yaptırım olarak dikkati çeker.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
§1. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmeye Genel Bakış
I. Tanım
II. Roma Hukukunda Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme
III. Türk Hukukunda Düzenlendiği Yer ve Terim Sorunu
A. Kanundaki Yeri
B. Terim Sorunu
§2. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin Unsurları
I. İş Görme
A. Tanımı
B. İş Görmenin Kapsamı Üzerine Görüşler
C. Yardımcı İş Gören
II. Yetkinin Olmaması
III. İşin İş Sahibi Menfaatine Görülmemesi
A. Kendine Mal Etme Teorisi
B. İşin İş Gören veya Üçüncü Kişi Menfaatine Görülmesi
C. İş Sahibinin Yasaklamasına Rağmen İşin Görülmesi
IV. İş Görenin Kusuru
A. Bir Şart Olarak "Kusur"
B. Kusurun Ağırlık Derecesi: "Kötüniyet"
C. İşin Hataen Görülmesi
D. İyiniyetli İş Görenin Durumu
E. Yardımcı İş Görenin Durumu
F. Kötüniyetin İspatı
V. Hukuka Aykırılık
A. Hukuka Aykırılık Teorisi
B. Mutlak Hak İhlalleri Dışında Müdahalenin Hukuka Aykırılık Teşkil Edip Etmeyeceği Sorunu
VI. Nedensellik Bağı
§3. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin Sonuçları
I. İş Görenin Borç ve Sorumlulukları
A. Borç ve Sorumlulukların Temeli
B. Tartışmalı Olan Borç ve Sorumluluklar
C. İş Sahibinin Zararlarının Tazmin Edilmesi
D. Menfaat Devri
E. İş Görenin Ehliyetinin Borç ve Sorumlulukları Üzerindeki Etkisi
II. İş Görenin Hakları
A. İş Görenin Haklarını Kullanmasına İlişkin Ön Şartlar
B. İş Görenin Haklarını Kullanılmasında Sınır: Malvarlığında Artış
C. İş Görenin Taleplerinin Hukuki Temeli
D. İş Görenin Sahip Olduğu Haklar
III. Zamanaşımı
A. İş Sahibinin Talepleri Açısından
B. İş Görenin Talepleri Açısından
C. Güncel Eğilim
IV. Görülen İşin Uygun Bulunması
A. Uygun Bulma
B. Görüşler
C. Değerlendirme
§4. Kendine Özgü Bir Yaptırım Olarak Menfaat Devri
I. Tanım ve Talep Temeli
II. Menfaat Devri Yaptırımının Hukuki Niteliği
A. Hukuki Niteliğin Tespitinde İzlenecek Yol
B. Tazminat Yaptırımı Olup Olmadığı
C. Tazminat Hesaplanma Yöntemi Olup Olmadığı
D. Özel Hukukta Cezalandırma Düşüncesi: Cezalandırıcı Tazminat ve Özel Hukuk Cezası
E. Sonuç: Menfaat Devri Yaptırımı Bir Özel Hukuk Cezasıdır
III. Sözleşme İhlalinde Menfaat Devri Yaptırımı Mümkün müdür?
A. Sözleşme İhlalinde Yaptırımlar
B. Anglosakson Hukukunda
C. Türk Hukukunda
D. Genel Değerlendirme
§5. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin Benzer Kurumlarla İlişkisi
I. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin Benzer Kurumlardan Ayrılması
A. Gerçek Vekaletsiz İş Görmeden Ayırt Edilmesi
B. Yetkisiz Temsilden Ayırt Edilmesi
C. Sözleşmeden Ayırt Edilmesi
D. Haksız Fiilden Ayırt Edilmesi
E. Sebepsiz Zenginleşmeden Ayırt Edilmesi
II. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmeyi Diğer Talep Temellerine Dayalı Açıklayan Görüşlerin Değerlendirilmesi
A. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin Varlığını Reddeden Görüş
B. Gerçek ve Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme Arasında Ayrım Yapmayan Görüş
C. Haksız Fiile Dayanan Görüş
D. Kanun Tarafından Kurulmuş Bir Sözleşme İlişkisine Dayanan Görüş
E. Sözleşmeye Dayanan Görüş
F. Sonuç: Kanundan Doğan Bağımsız Bir Borç İlişkisi Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme
III. Talep Temellerinin Bir Arada Bulunması Sorunu
A. Sorunun Ortaya Konması
B. Sözleşme ile Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme
C. Haksız Fiil ile Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme
D. Sebepsiz Zenginleşme ile Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme
E. Eşya Hukuku Kaynaklı Talepler ile Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görme
§6. Gerçek Olmayan Vekaletsiz İş Görmenin Uygulama Alanları
I. Genel Olarak
II. Kişilik Hakkı İhlalinde
A. Kişilik Hakkı
B. Düzenlemeler: TMK m.25 ve TBK m.530
C. Menfaat Devri Yaptırımı
III. Fikri ve Sınai Hak İhlalinde
A. Eser Üzerindeki Hakkın İhlali
B. Marka, Patent, Faydalı Model ve Tasarım Üzerindeki Hakların İhlali
IV. Haksız Rekabette
A. Genel Olarak
B. Düzenlemenin Hukuki Niteliği
C. Menfaat Devri
V. Rekabet Yasağının İhlalinde
A. Rekabet Yasağı
B. Sözleşmeden Doğan Rekabet Yasağının İhlali
C. Kanunda Düzenlenen Rekabet Yasağının İhlali
VI. Kötüniyetli Haksız Zilyedin İade Borcunda
A. Elde Edilen Ürünler
B. Elde Edilmesi İhmal Edilen Ürünler
VII. Kira Hukukunda
A. Genel Olarak
B. Bir Başkasına Ait Malın Kiralanması
C. Birden Fazla Malikin Bulunması
D. Ayıbın Kiracı Tarafından Giderilmesi
E. Kiracının Değer Artış Talebi
F. Caiz Olmayan Alt Kira
G. Caiz Olmayan Kullanım Hakkının Devri
VIII. Adi Ortaklıkta
SONUÇ
KAYNAKÇA