İş Sözleşmelerinin Sona Ermesine Bağlı Rekabet Yasağı Sözleşmeleri

Teknolojik gelişmelerin ve inovasyonların merkezi haline gelen ülkelerde rekabet yasağının kullanımı ciddi bir tartışma konusudur. Zira rekabet yasaklarının girişimciliğe ket vurduğu, yeni buluşların ortaya çıkma ihtimalini azalttığı yönündeki bulgular giderek netleşmektedir. Nitekim rekabet yasakları hem çalışanların üzerinde bireysel anlamda, hem de piyasanın ve toplumun genelinde sosyal anlamda olumsuzluklara yol açmaktadır. Rekabet yasağının yarattığı bu olumsuz sosyal ve ekonomik etkiler sebebiyle, rekabet yasağı uygulamasının azaltılması ve hatta bazen de yasaklanması gibi politikalar tasarlanmakta ve hayata geçirilmektedir. Bu nedenle rekabet yasağı sözleşmelerinin olması gereken hukuk bağlamında yeniden ele alınması, bütün hukuk sistemleri açısından bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkmaktadır. Rekabet yasağının Türk hukukundaki yerinin de ekonomik ve toplumsal bir bakış açısıyla değerlendirilmesi gerektiğini düşünerek bu çalışmamla katkı sağlamak istedim.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİ, REKABET YASAĞI İLE KORUNAN VE ÇATIŞAN MENFAATLER
I. REKABET KAVRAMI VE REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ
A. Genel Olarak
B. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
C. Rekabet Etmeme Borcunun Özellikleri
1. Yapmama Edimi Olması
2. Kişisel Edim Olması
3. Sürekli Edim Olması
D. Rekabet Yasağı Sözleşmesi ile Esas İş Sözleşmesi Arasındaki İlişki
E. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin İçeriği
1. Rekabet Edebilme ve Rakip İşletme
2. İçerik Kapsamındaki Faaliyetler
F. Sır Saklama Sözleşmesi ile Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Karşılaştırılması
1. Genel Olarak Sır Saklama Sözleşmesi
2. Sır Saklama Sözleşmesi ile Rekabet Yasağı Sözleşmesi Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar
II. REKABET YASAĞI İLE KORUNAN VE ÇATIŞAN MENFAATLER
A. İşverenin Korunan Hukuki Menfaati
B. Rekabet Yasağı ile Çatışan Menfaatler
1. Bireysel Menfaat: İşçinin Çalışma ve Sözleşme Özgürlüğü
2. Toplumsal Menfaat: Serbest Piyasa Ekonomisi, Ekonomik Büyüme ve İnovasyonlar
C. Rekabet Yasağı Düzenlemeleriyle Bireysel ve Toplumsal Menfaatin Korunması
1. Rekabet Yasağı Sözleşmelerinin Anayasal Çalışma ve Sözleşme Özgürlüğü Bağlamında Değerlendirilmesi
2. İş hukukunun Amaçları Doğrultusunda Rekabet Yasağı Sözleşmelerinin Yasaklanması veya Sınırlandırılması
3. İşverenin Karşı Edim Üstlenmesi Zorunluluğu
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK BORÇLAR KANUNU UYARINCA REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN KOŞULLARI VE SINIRLARI
I. REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN KOŞULLARI
A. Sözleşmede Yazılılık Şartı
B. İşveren Bakımından Koşullar
1. İşverenin Haklı Menfaatinin Bulunması
2. İşverenin Önemli Zarara Uğraması İhtimali
C. İşçi Bakımından Koşullar
II. REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN SINIRLARI
A. İşçinin Ekonomik Geleceğinin Hakkaniyete Aykırı Olarak Tehlikeye Düşmemesi
B. Süre Bakımından Sınırlama
C. Yer Bakımından Sınırlama
D. Konu Bakımından Sınırlama
III. REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN SINIRLAMALARA AYKIRILIĞI VE HAKİMİN MÜDAHALESİ
A. Genel Olarak
B. Koşulları
1. Rekabet Yasağının Aşırı Olması
2. İşçinin Talebi
C. Hakimin Takdir Yetkisi ve Sınırları
D. Hakimin Kararının Hukuki Niteliği
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN İHLALİ VE SONA ERMESİ
I. REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN İHLALİ HALİNDE YAPTIRIMLAR
A. Rekabet Etmeme Borcunun İşçi Tarafından İhlali
1. Genel Olarak
2. İşverenin Zararının Tazmin Edilmesi
3. Ceza Koşulu Ödenmesi
4. İşçinin Rekabet Yasağına Aykırı Davranışının Sona Erdirilmesi (Aynen İfa)
5. Rekabet Yasağına Aykırılık Halinde Karşı Edimin Akıbeti
B. İşverenin Karşı Edim Borcunu İhlal Etmesi
1. Eda (Alacak) Davası ve İlamsız İcra Takibi
2. Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Feshi
C. İhlal Halinde Görevli Mahkeme Sorunsalı
D. Dava Şartı Olarak Arabuluculuk
II. REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
A. Genel Sona Erme Sebepleri
1. Tarafların İradi Olarak Sona Erdirmesi
2. Rekabet Yasağı Süresinin Sona Ermesi
3. İşçinin Ölümü
B. Özel Sona Erme Sebepleri
1. İşverenin Korunmaya Değer Bir Menfaatinin Kalmaması
2. İş Akdinin İşveren Tarafından Haklı Neden Olmadan Feshi
3. İş Akdinin İşçi Tarafından İşverenden Kaynaklanan Bir Nedenle Feshi
C. İşyeri Devrinin Sözleşmeye Etkisi
1. İş Sözleşmesi Yürürlükte İken İşyeri Devri
2. İş Sözleşmesi Sona Erdikten Sonra İşyeri Devri
D. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme Halinde (TTK m. 178) İşçinin İtirazının Etkisi
SONUÇ
KAYNAKÇA