İslam Hukukunda ve Türk Hukukunda Adam Çalıştıranın Sorumluluğu

Başkasının emeğinden yararlanan kimselerin, çalıştırdıkları kişilerin kendi işlerini görürken başkalarına verdikleri zararlardan sorumlu olup olmayacakları ve bu sorumluluğun sınırı sorumluluk hukukunun en önemli sorunlarından biridir. Roma hukukuna dayalı hukuklar açısından yaklaşık iki bin yıldır sorumluluğun önemli ölçüde kusura dayandırılmasına rağmen liberal düşüncenin ve Sanayi Devrimi'nin etkisiyle bu ölçütün yetersiz kaldığı anlaşılmıştır. Bu süreçle birlikte kusursuz sorumluluğa ilişkin kurallar tekrar hukuk sistemine girmeye başlamıştır. İslam hukuku açısından haksız fiilden kaynaklanan zararların tazmini noktasında kusursuz sorumluluğa daha yakın bir sorumluluk anlayışı benimsendiği için herhangi bir köklü değişiklik ihtiyacının hissedilmediği söylenebilir. Bununla birlikte sorumluluğun şartlarında ve sonuçlarında bazı gelişmeler ortaya çıkmıştır. "İslam Hukukunda ve Türk Hukukunda Adam Çalıştıranın Sorumluluğu" isimli bu eserde İslam hukukunda ve Türk hukukunda adam çalıştıranın sorumluluğunun nasıl ele alındığı incelenmiş ve bu ikisi arasında mukayese yapılmıştır. Eserde, adam çalıştıranın sorumluluğunun sorumluluk hukukundaki yeri tespit edilmiş, adam çalıştıranın sorumluluğunun doğması için aranan şartlara yer verilmiştir. İslam hukuku kaynaklarında geçen örnek olaylar ve Yargıtay kararları üzerinden adam çalıştıranın sorumluluğunun doğduğu haller somutlaştırılmaya çalışılmıştır. Nihayet eser, adam çalıştıranın sorumluluğunun hukuki sonuçlarının ele alınmasıyla sonlandırılmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
1. Çalışmanın Konusu, Amacı, Önemi ve Kavramları
2. Çalışmanın Planı, Yöntemi ve Sınırları
3. Literatür Taraması ve Çalışmanın Literatürdeki Yeri
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK SORUMLULUK VE ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞUNUN SORUMLULUK HUKUKUNDAKİ YERİ
1. Eski Toplumlarda Sorumluluk
1.1. Sami Kültür
1.2. Roma
1.3. İslamiyet Öncesi Araplar
1.4. İslamiyet Öncesi Türkler
2. Sorumluluğun Kavramsal Çerçevesi
2.1. İslam Hukukunda
2.2. Türk Hukukunda
3. Sorumluluk Türleri
3.1. Sorumluluğun Konusu Açısından (ile Sorumluluk)
3.2. Sorumluluğun Kaynağı Açısından (den Sorumluluk)
3.3. Sorumlu Olan Şahıs Açısından
3.4. Sorumluluğun Niteliği Açısından
3.5. Sorumluluğun Kusura Dayanıp Dayanmaması Açısından
İKİNCİ BÖLÜM
ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI
1. Genel Olarak
2. Adam Çalıştırmanın Kavramsal Çerçevesi
2.1. Genel Olarak
2.2. Adam Çalıştıran
2.3. Çalışan
2.4. Çalıştırma İlişkisi
2.5. Zarar Gören (Mağdur)
3. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Şartları
3.1. Genel Şartlar
3.2. Özel Şartlar
4. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Hukuki Niteliği
4.1. İslam Hukukunda
4.2. Türk Hukukunda
4.3. Değerlendirme
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞUNUN DOĞDUĞU HALLER
1. Genel Olarak
2. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun Genel Norm Niteliği ve Özel Hüküm-Genel Hüküm İlişkisi
3. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunun İş Görme Akitleriyle İlişkisi
4. İcare Akdi
4.1. Tanımı, Kapsamı ve Konusu
4.2. İcare-i Ademi (Hizmet Sözleşmesi)
4.3. İstisna Akdi (Eser Sözleşmesi)
5. Çıraklık Akdi
5.1. Genel Olarak
5.2. İslam Hukukunda
5.3. Türk Hukukunda
5.4. Bağımlılık İlişkisi Özelinde Değerlendirilmesi
5.5. Örnek Olaylar
6. Ebeveyn-Çocuk İlişkisi
6.1. Genel Olarak
6.2. İslam Hukukunda Hidane
6.3. Türk Hukukunda Ev Başkanının Sorumluluğu
6.4. Velayet ile Adam Çalıştıranın Sorumluluğu Hükümleri Arasındaki İlişki
6.5. Bağımlılık İlişkisi Özelinde Değerlendirilmesi
6.6. Örnek Olaylar
7. Bağımlılık İlişkisinin Kamu Hukukundan Kaynaklandığı Haller
7.1. Genel Olarak
7.2. Kamu Görevlilerinin Fiillerinden Devletin Sorumluluğu
7.3. Modern Dönemde Ortaya Çıkan Bazı Haller
7.4. Bağımlılık İlişkisi Özelinde Değerlendirilmesi
7.5. Örnek Olaylar
8. Ortaklık İlişkisi
8.1. Genel Olarak
8.2. İslam Hukukunda Mudarebe Akdi (Emek-Sermaye Ortaklığı)
8.3. Türk Hukukunda Adi Ortaklık
8.4. Örnek Olaylar
9. Vekalet Akdi
9.1. Tanımı ve Unsurları
9.2. Bağımlılık İlişkisi Özelinde Değerlendirilmesi
10. Değerlendirme
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ SONUÇLARI
1. Tazminat
1.1. Genel Olarak
1.2. Tazminat Kavramı
1.3. Tazminatın Türleri ve Kapsamı
1.4. Tazminatın Belirlenmesi
2. Müteselsil Sorumluluk
2.1. Genel Olarak
2.2. İslam Hukukunda
2.3. Türk Hukukunda
2.4. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunda Müteselsil Sorumluluk
2.5. Müteselsil Sorumluluğun Hükümleri
3. Dava
3.1. Genel Olarak
3.2. Taraflar
3.3. İspat Yükü
3.4. Türk Hukukunda Görevli ve Yetkili Mahkeme
4. Zamanaşımı
4.1. Genel Olarak
4.2. Adam Çalıştıranın Sorumluluğunda Zamanaşımı
4.3. Zamanaşımı Süreleri
4.4. Zamanaşımının Hukuki Niteliği
SONUÇ
KAYNAKLAR