Sınır Dışı Etme İşlemlerine İlişkin Türk İdare Mahkemelerince Verilen Kararların AİHM İçtihatlarına Uygunluğu

Yabancıları, temel insan haklarını etkileyen sınır dışı etme müessesesine karşı koruyan en etkili uluslararası düzenleme Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'dir. Sözleşme'de doğrudan sınır dışı etme müessesesini konu alan tek düzenleme Ek 4 No'lu Protokol'ün yabancıları topluca sınır dışı edilmeye karşı koruyan 4'üncü maddesidir. Buna karşın Sözleşme'nin muhtelif maddeleri yabancıları sınır dışı edilme tehlikesine karşı dolaylı bir şekilde korumaktadır. Göç eden yabancılar için hedef veya transit ülke konumunda olan Türkiye de hem Sözleşme'ye hem de Ek 4 No'lu Protokol'e taraftır. 2012 senesinde, bilhassa Suriye iç savaşından sonra büyük bir göç dalgasına maruz kalan Türkiye'de sınır dışı etme müessesesini konu alan kapsamlı bir ulusal düzenleme yapma ihtiyacı doğmuş ve bu doğrultuda 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu yürürlüğe girmiştir. Fakat düzenlemenin yeni olması ve sınır dışı etme işlemlerine karşı ikame edilen davalarda görevli mahkeme olan idare mahkemelerinin, uzmanlaşmadıkları bir alanda bir anda büyük bir yük altında kalmaları birçok uyuşmazlıkta hukuka aykırı karar verilmesi sonucunu doğurmuştur. Söz konusu probleme dikkat çekmek adına kaleme alınan bu çalışmada, sınır dışı etme müessesesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türk hukuku bağlamında değerlendirilmesi ve Türk idare mahkemeleri tarafından verilen kararların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına uygunluğunun incelenmesi amaçlanmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
Sınır Dışı Etmeye İlişkin Bazı İlke ve Kavramlar ve Uluslararası Hukukta Sınır Dışı Etme
1.1. Sınır Dışı Etme Kavramı
1.2. Sınır Dışı Etmeye İlişkin İlkeler
1.2.1. Toplu Sınır Dışı Etme Yasağı
1.2.2. Geri Gönderme Yasağı
1.3. Sınır Dışı Etmeye Benzer Kavramlar
1.3.1. Suçluların İadesi
1.3.2. Geri Çevirme
1.3.3. Terke Davet
1.4. Bazı Uluslararası Düzenlemelerde Sınır Dışı Etme
1.4.1. Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
1.4.2. İşkence ve Diğer Zalimane Gayriinsani veya Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi
1.4.3. Vatansızların Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme
1.4.4. Avrupa Sosyal Şartı
İkinci Bölüm
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Sınır Dışı Etme
2.1. Doğrudan Koruma
2.2. Dolaylı Koruma
2.3. Sınır Dışı Etme Bağlamında Dolaylı Hakları
2.3.1. Yaşam Hakkı
2.3.2. İşkence Yasağı
2.3.3. Özel ve Aile Hayatına Saygı Hakkı
Üçüncü Bölüm
Türk Hukukunda Sınır Dışı Etme
3.1. YUKK Kapsamında Sınır Dışı Etme
3.1.1. Kararı Almaya Yetkili Makam
3.1.2. Kararın Tebliği
3.1.3. Sınır Dışı Edilebilecek Yabancılar
3.1.4. Sınır Dışı Edilemeyecek Yabancılar
3.1.5. Sınır Dışı Etme Kararına Karşı Yargısal Süreç
3.1.6. Sınır Dışı Etme Kararının İcrası
3.2. Türk İdare Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi
3.2.1. Yaşam Hakkı Kapsamında Değerlendirme
3.2.2. İşkence Yasağı Kapsamında Değerlendirme
3.2.3. Özel ve Aile Hayatına Saygı Hakkı Kapsamında Değerlendirme
Sonuç
Kaynakça