Türk Patent Hukuku

1990 yılından itibaren mutlak bir tarafsızlık ve adalet duygusuyla yerine getirmeye çalıştığım ve çok sevdiğim hakimlik mesleğinden, yaklaşık üç yıl önce gördüğüm lüzum üzerine, kendi isteğimle emekliliğimi talep ederek, ayrıldım.

28 yılı aşkın meslek yaşamımın son 17 yılı, Fikri Mülkiyet Hukuku alanında eğitim ve mesleki çalışmalarla, çoğunlukla da İstanbul (4) No’lu FSHHM’nde hakim olarak görev yapmakla geçti. Bu dönemde, başta farmasötik buluşlara dayalı patentlere istinaden açılan ihlal davaları ve jenerik ilaç firmalarının bu patentlere karşı açtığı hükümsüzlük davaları olmak üzere, onlarca patent ihlali ve hükümsüzlüğü davasında karar verdim. Gerek yurt içi ve yurt dışında, başta patent hukuku olmak üzere, pek çok seminerde, sempozyumda, eğitim programında katılımcı ya da konuşmacı olarak yer aldım. Meslekten ayrıldığım günden itibaren de, Fikri Mülkiyet Hukuku alanındaki çalışmalarıma ara vermeksizin devam etmekteyim.

“Türk Patent Hukuku” kitabını yazma fikri, 2015 yazında, Avrupa Patent Ofisi Temyiz Kurulları (BoA) nezdinde inturn hakimlik yaptığım dönemden itibaren zihnimde mevcut olmakla birlikte, mesleki çalışmalar ve iş yoğunluğu nedeniyle bunu gerçekleştirememiş idim. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ndeki görevimden ayrıldıktan sonra patent hukuku kitabı meydana getirme düşüncemi uygulamaya koyma zamanı bulabildim. Böylece, 2019 yılı sonbaharından bugüne kadar geçen iki buçuk yıla yakın sürede, zamanımın oldukça büyük bir kısmını ayırarak bu kitabı meydana getirmeye çalıştım.

Merhum Nuşin Ayiter hocamız 1968 yılında yayımlanan “İhtira Hukuku” kitabının önsözünde, “bir ihtira hukuku kitabı yazmak, bu saha dünyanın her tarafında çok yeni olduğu için her memlekette güç bir iştir sanırım” demekte, uygulama azlığından, yayınlanmış mahkeme kararı bulmanın imkansızlığından yakınmakta, buna rağmen kitabı çıkarmaya cesaret ettiğini belirterek, “milletlerarası anlaşmaların üyesi olmanın, üyesi kalmanın güzel bir şey olduğunu, fakat asıl güzel olanın, bir hukuku milletlerarası doktrin seviyesinde uygulayabilmek olduğunu” ifade etmektedir. Kuşku yoktur ki, Türk Patent Hukuku 1968’lerin çok ötesindedir. Ne var ki, gidilecek daha çok yol var. Dolayısıyla bu tespitlerin, kısmen de olsa Mart 2022 tarihinde (bugün) dahi halen ciddi anlamda geçerli olduğunu düşünüyor ve bütünüyle katılıyorum.

Bu çalışmada, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ve EPC 2000 hükümlerini esas almak suretiyle, patent hukukuyla ilgili olabilecek hemen hemen bütün konu başlıklarını ele almaya gayret ettim. Kitabın maddi patent hukuku bölümü, yerli ve yabancı öğreti yanında, çoğunlukla Avrupa Patent Ofisi uygulamalarına ve EPO Temyiz Kurullarının örnek kararlarına dayalı olmakla birlikte, konuyla ilgili mahkeme kararlarına da ilgili oldukları bölümlerde yer verdim. Kitapta patentlenebilirlik koşulları gibi maddi patent hukuku konuları yanında, TÜRKPATENT nezdindeki patent başvuru işlemleri, patentte değişiklik talep ve işlemleri, itiraz ve idari hükümsüzlük işlemleri, başta farmasötik patentlerle ilgili uyuşmazlıklar olmak üzere, patent ihlal davaları, ihlal davalarında yapılabilecek başlıca savunmalar, patent lisansı uyuşmazlıkları ve Patent Hukuku - Rekabet Hukuku ilişkisini de içerecek biçimde, karşılaşılabilecek uyuşmazlıklar, YİDK karar iptali davaları ve patent hükümsüzlük davaları başta olmak üzere bu alanda açılabilecek başlıca davalar ile eş zamanlı patent yargılaması, tahkim ve arabuluculuk gibi konuları ele alıp inceledim. Patent hukuku alanında emsal olabilecek ve açıklayıcı nitelikteki Yargıtay kararlarının son derece az oluşu, bu alandaki meslek profesyonellerin malumudur. Dolayısıyla, yeri geldikçe çoğu patent hakkı ihlalleri ile ilgili olmak üzere İngiliz, Alman ve ABD Mahkeme kararlarından örneklere de yer verdim. Böylece patent hukukuna ilişkin olası tüm sorulara olabildiğince cevap vermeye çalıştım.