Yürütme Organının Siyasi Sorumluluğunun Sağlanmasında Alternatif Anayasal Müesseseler

Yürütme organının gün geçtikçe genişlemesi, yürütme erkinin denetlenmesini çağdaş demokrasilerin en önemli sorunlarından biri olarak karşımıza çıkarmıştır. Günümüzde yürütme organının nasıl denetleneceği, sadece anayasal bir mesele olmaktan çıkarak, iyi yönetime ulaşmak isteyen her vatandaşa karşı cevap verilmesi gereken bir soru haline gelmiştir. Elinizdeki kitapta, demokratik sistemlerde yürütme organının denetlenmesi için yeni anayasal müesseselere ihtiyaç olup olmadığı ve böyle bir ihtiyaç varsa bu ihtiyacı karşılayabilmek adına başvurulabilecek alternatif anayasal müesseselerin neler olabileceği soruları cevaplanmaya çalışılmıştır. Bu sebeple, kitabın ilk bölümünde, öncelikle, yürütmenin siyasi sorumluluğu ve siyasi sorumluluğun sağlanmasında kullanılan mevcut müesseseler üzerinde durulmuştur. Daha sonra, yürütmenin siyasi sorumluluğunu sağlayabilecek yeni alternatif anayasal müesseseler araştırılmıştır. Araştırma alanı, demokratik toplumlarla; araştırma sorusu ise, hukuk düzeni içinde yer alan müesseselerle sınırlanmıştır. Kitabın ikinci bölümü, demokratik ülke anayasaları ve pratikleri üzerinden yapılan araştırma sonucunda ulaşılan 22 alternatif anayasal müessesenin ayrıntılı bir şekilde ele alınmasına ayrılmıştır. Bu bölümde, ele alınan müesseselerin ülkeler açısından transfer edilebilirliği, Türkiye örneği üzerinden gözlemlenmeye çalışılmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTME ORGANININ SİYASİ SORUMLULUĞU VE YÜRÜTMENİN DENETLENMESİNİ SAĞLAYAN ANAYASAL MÜESSESELER
I. YÜRÜTME VE YÜRÜTMENİN SİYASİ SORUMLULUĞU
A. Yürütme Organı
B. Yürütme Organının Kaynağı ve Yapısı
C. Yürütme Organının Siyasi Sorumluluğu
II. YÜRÜTME ORGANININ SİYASİ SORUMLULUĞUNU HAREKETE GEÇİRMEK İÇİN KULLANILAN ANAYASAL MÜESSESELER
A. Klasik/Yerleşik Anayasal Müesseseler
B. Parlamenter Sisteme İçkin Olan Denetleme
C. Başkanlık Sisteminde Fren ve Dengeler Sistemi (Check and Balances)
D. Yarı Başkanlık Sisteminde Kohabitasyon Dönemi
III. YÜRÜTMENİN SİYASİ SORUMLULUĞUNUN SAĞLANMASINDA ALTERNATİF MÜESSESELERE OLAN İHTİYAÇ
A. Yürütmenin Güçlenmesi
B. Klasik Denetleme Mekanizmalarının Yetersiz Kalması
C. Alternatif Müesseseler
İKİNCİ BÖLÜM
ALTERNATİF ANAYASAL MÜESSESELER
I. YATAY VE DİKEY HESAP VEREBİLİRLİK KAVRAMLARI
II. YATAY HESAP VEREBİLİRLİK BAĞLAMINDA ALTERNATİF MÜESSESELER
A. Yasama Organının Yürütme Organı Üzerinde Denetimini Sağlayan Alternatif Müesseseler
III. DİKEY HESAP VEREBİLİRLİK BAĞLAMINDA ALTERNATİF MÜESSESELER
A. Halkın Yürütme Organı Üzerinde Denetimini Sağlayan Alternatif Müesseseler
B. Siyasi Partiler ve Seçim Sistemlerinin Yürütme Organı Üzerinde Denetimini Sağlayan Alternatif Müesseseler
IV. DİĞER ALTERNATİF ANAYASAL MÜESSESELER
A. Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık)
B. İnsan Hakları Kurulları
C. Hesap Divanları
V. ALTERNATİF MÜESSESELERİN ÇÖZÜM OLMA KAPASİTESİ ÜZERİNE BİR GÖZLEM: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
SONUÇ
KAYNAKÇA